ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ମାଲିକର ମାଲିକାନା ଏକ ଆଇନଗତ ଅଧିକାର । ମାଲିକର ଇଚ୍ଛା ବିରୁଦ୍ଧରେ କୌଣସି ବାହାର ଲୋକ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ମାଲିକାନା ଜାହିର କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ସମ୍ପତ୍ତି ପାଇଁ ସମାଜରେ ଅପରାଧ ଦିନକୁ ଦିନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି। ଛୁରୀ ଏବଂ ବନ୍ଧୁକ ମୁନରେ ଅନ୍ୟର ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ଅତି ସହଜରେ ଜବରଦଖଲ କରାଯାଉଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି। ଆଇନଗତ ମାଲିକଙ୍କୁ ଘରୁ ବାହାର କରିଦେବା ସହ ସେମାନଙ୍କୁ ନିଜ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ଅଧିକାରରୁ ବଞ୍ଚିତ କରାଯାଉଛି। ଏହାକୁ ବେଆଇନ ଅଧିକାର ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ଏହା ଅଧୀନରେ ଘର, ଦୋକାନ, ଜମି କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସମ୍ପତ୍ତି ଆସିପାରେ।
ବେଳେବେଳେ ଭଡାଟିଆମାନେ ସମ୍ପତ୍ତି ହଡପ କରିବାର ଭୟ ମଧ୍ୟ ରହିଥାଏ। କାରଣ ଆମେ ଏଭଳି ଘଟଣା ଖବରକାଗଜ ଓ ଟେଲିଭିଜନ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଜାଣିବାକୁ ପାଉ। କିଛି ବର୍ଷ ଗୋଟିଏ ଘରେ ବା ଜମି ଉପରେ ରହିବା ପରେ ଭଡାଟିଆମାନେ ତାହାକୁ ଖାଲି କରିବାକୁ ମନା କରିଦିଅନ୍ତି। ତେବେ ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତି ଉପୁଜିଲେ ଆପଣ କ’ଣ କରିବେ ? ସର୍ବପ୍ରଥମେ କେଉଁଠାକୁ ଯିବେ?
ଏହି ସମସ୍ୟାର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ଆଇନରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି।
ନିୟମ କ’ଣ କହୁଛି?
ଆଇନ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଯଦି ଦେଖାଯାଏ, ଭଡାଟିଆ କୌଣସି ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ଦାବି କରିପାରିବ ନାହିଁ ଏବଂ ମାଲିକଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ତାଙ୍କର କୌଣସି ଅଧିକାର ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ, ଏହାର ଅର୍ଥ ନୁହେଁ ଯେ ଭଡାଟିଆମାନେ ଏପରି କରିବାକୁ ଅସମର୍ଥ ବା ଆଇନଗତ ଅଧିକାର ନାହିଁ। ଏହା ବିଭିନ୍ନ ପରିସ୍ଥିତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଭଡ଼ାରେ ରହୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ସମାନ ଭାବରେ ମାଲିକ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ଅଧିକାର ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିପାରିବ। ଟ୍ରାନ୍ସଫର ଅଫ୍ ପ୍ରପର୍ଟି ଆକ୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଏଡବର୍ସ ପଜେଶନ ବା ପ୍ରତିକୂଳ ଦଖଲରେ ଭଡାଟିଆର ଅଧିକାର ରହିଛି ଏବଂ ଏହାକୁ ବିକ୍ରୟ କରିବାର ଅଧିକାର ମଧ୍ୟ ରହିଛି।
ସରଳ ଭାବରେ କହିବାକୁ ଗଲେ, ଯଦି କେହି ୧୨ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଏକ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ରହିଆସୁଛନ୍ତି, ଏହାକୁ ପ୍ରତିକୂଳ ଦଖଲ ବୋଲି କୁହାଯିବ। ଏହି ଅନୁଯାୟୀ, ଭଡାଟିଆ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ଅଧିକାର ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିପାରିବେ। କିନ୍ତୁ ଅପରପକ୍ଷରେ ଯଦି ଜମି ମାଲିକ ସମୟ ସମୟରେ ଭଡା ଚୁକ୍ତି କରୁଛନ୍ତି, ତେବେ ସେମାନଙ୍କର କୌଣସି ଅସୁବିଧା ହେବ ନାହିଁ । ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଅନ୍ୟ କେହି ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିକାର କରିପାରିବେ ନାହିଁ |
କଣ କରିବା ଉଚିତ୍?
ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଜମି ମାଲିକଙ୍କୁ ସମୟ ସମୟରେ ଭଡା ଚୁକ୍ତି ଜାରି ରଖିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଏ । ଏହା ପ୍ରମାଣ ଦେବ ଯେ ଆପଣ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ଅନ୍ୟ ଜଣକୁ ଭଡାରେ ଦେଇଛନ୍ତି ଏବଂ ସେ ଏହାର ମାଲିକ ନୁହେଁ । ନିକଟରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏକ ଶୁଣାଣିରେ କହିଥିଲେ, ୧୯୬୩ ଆକ୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ବେସରକାରୀ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ଦଖଲ କରିବାର ସୀମିତ ସମୟ ସୀମା ୧୨ ବର୍ଷ ରହିଥିବାବେଳେ ସରକାରୀ ସମ୍ପତ୍ତି ମାମଲାରେ ଏହା ୩୦ ବର୍ଷ ରହିଛି। ଏହି ଅବଧି ଅଧିକାର ଦିନଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ।
ଆଇନଗତ ସମୟ ଗଣନା କରିବାବେଳେ, ଏହା ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଜରୁରୀ ଯେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିସ୍ଥିତିରେ ମାମଲାକୁ ରୋକା ଯାଇପାରିବ କିମ୍ବା ସ୍ଥଗିତ ରଖାଯାଇପାରିବ । ଯେମିତି କି :
ଯୋଗ୍ୟ ମାଲିକ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଆଇନଗତ ଅଭିଭାବକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆଇନଗତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଚାଲିଥିଲେ |
ପ୍ରକୃତ ମାଲିକ ୧୮ ବର୍ଷରୁ କମ୍ କିମ୍ବା ବିକୃତ ମନସିକ ଥିଲେ |
କେଉଁ ସତର୍କତା ଅବଲମ୍ବନ କରାଯିବା ଉଚିତ୍ ?
ନିଜ ସମ୍ପତ୍ତିର ଯତ୍ନ ନେବା ଜରୁରୀ । ଯଦି ଭଡ଼ାରେ ଦେଇଛନ୍ତି ତେବେ ବହୁତ ଅଧିକ ସମୟ ଭଡାଟିଆଙ୍କୁ ରଖନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଖାଲି ପଡିଆ ବା ଜମିରେ ପାଚେରୀ ପକାଇ ରଖନ୍ତୁ। ସମୟ ସମୟରେ ଖାଲି ପଡ଼ିଥିବା ସମ୍ପତ୍ତିର ଦେଖାଶୁଣା କରନ୍ତୁ।
ବେଆଇନ ଅଧିକାରକୁ କିପରି ହଟାଇବେ
ଯଦି କେହି ତୁମର ସମ୍ପତ୍ତି ବେଆଇନ ଭାବେ ଦଖଲ କରିଛନ୍ତି, ତେବେ ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ତୁମେ ଆଇନଗତ ସାହାଯ୍ୟ ନେବା ଉଚିତ୍ । ଆପଣ ସ୍ଥାନୀୟ ପୁଲିସ ନିକଟରେ ଅଭିଯୋଗ କରିବା ଉଚିତ୍। ଯଦି ଆପଣଙ୍କର ସମସ୍ୟା ସେଠାରେ ସମାଧାନ ନ ହୁଏ, ତେବେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ମାମଲା କୋର୍ଟକୁ ନିଅନ୍ତୁ । ସିଆରପିସି ଧାରା ୫ ଏବଂ ୬ ଅନୁଯାୟୀ ଆପଣଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ ମିଳିପାରିବ। ଏହି ଉପାୟରେ ଆପଣ ଆପଣଙ୍କର ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ବେଆଇନ ଦଖଲରୁ ଫେରାଇ ନେଇପାରିବେ।